Bố Trí Mặt Bằng Sản Xuất Là Gì? (Plant Layout)

Chi phí sản xuất sẽ tăng lên nếu có sự yêu cầu về việc tăng lượng dự trữ, dẫn đến tăng chi phí quản lý dự trữ và dự đoán không đủ hàng dự trữ, làm chậm quá trình sản xuất. Sự bố trí mặt bằng sản xuất ảnh hưởng đến năng suất thông qua ảnh hưởng của nó đối với việc sử dụng nguyên liệu, thời gian và đặc biệt là không gian được sử dụng.

Tính linh hoạt trong sản xuất liên quan đến khả năng điều chỉnh các phương pháp sản xuất, thiết kế sản phẩm, sản lượng, hoặc chủng loại sản phẩm và dịch vụ. Các cách bố trí khác nhau tạo điều kiện để đảm bảo sự phù hợp cho công việc, điều này đặc biệt quan trọng trong hoạt động dịch vụ, nơi mà giao dịch diễn ra trực tiếp trong môi trường đòi hỏi an toàn và tập trung.

Trong quá trình bố trí mặt bằng, cần xem xét các yếu tố trên cùng với vấn đề của sự nhàm chán trong công việc, đặc biệt là khi người lao động phải thực hiện lặp đi lặp lại một nhiệm vụ cụ thể. Qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua để hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Bố trí mặt bằng sản xuất là gì?

Trong tiếng Anh, việc bố trí mặt bằng sản xuất được gọi là “plant layout.” Bố trí mặt bằng sản xuất trong doanh nghiệp chủ yếu là quá trình tổ chức, sắp xếp, và định dạng về mặt không gian cho máy móc, thiết bị, khu vực làm việc, các bộ phận phục vụ sản xuất, và cung cấp dịch vụ.

Việc bố trí mặt bằng sản xuất không chỉ áp dụng đối với các doanh nghiệp mới xây dựng, mà còn bao gồm cả những doanh nghiệp thay đổi quy mô sản xuất, sửa đổi thiết kế sản phẩm, hoặc thậm chí là điều chỉnh cách bố trí hiện tại nếu đó không phù hợp.

Bố trí mặt bằng sản xuất là gì
Bố trí mặt bằng sản xuất là gì

Chỉ tiêu của bố trí mặt bằng sản xuất

Bố trí mặt bằng sản xuất là quá trình chiến lược của doanh nghiệp để tổ chức không gian sản xuất và tài nguyên một cách hiệu quả nhất. Các chỉ tiêu quan trọng của bố trí mặt bằng sản xuất bao gồm:

  • Tối ưu hóa Hiệu Quả Sử Dụng Không Gian: Đảm bảo sự tận dụng hiệu quả diện tích để giảm lãng phí và tối ưu hóa công suất sản xuất.
  • Tăng Cường Hiệu Quả Sản Xuất: Tối ưu hóa sự liên kết giữa các máy móc, trang thiết bị và khu vực làm việc để giảm thời gian chờ đợi và tăng cường hiệu suất.
  • Bảo đảm An Toàn Lao Động: Thiết kế môi trường làm việc sao cho an toàn và giảm nguy cơ tai nạn lao động.
  • Thuận Tiện Cho Luân Phiên Làm Việc: Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sản xuất liên tục và luân phiên làm việc của nhân viên.
  • Tiết Kiệm Chi Phí: Giảm chi phí vận chuyển nội bộ, giảm thời gian chờ đợi, và tối ưu hóa nguồn nhân lực để giảm chi phí sản xuất.
  • Đảm Bảo Dễ Quản Lý và Bảo Dưỡng: Thiết kế sao cho việc quản lý, bảo dưỡng và sửa chữa dễ dàng, giảm thời gian dừng máy và tăng tuổi thọ của thiết bị.
  • Tính Linh Hoạt: Tạo điều kiện cho sự thay đổi linh hoạt trong qui trình sản xuất, quy mô sản xuất, và thiết kế sản phẩm.
  • Phản Ánh Chiến Lược Kinh Doanh: Bố trí mặt bằng phải phản ánh chiến lược kinh doanh và mục tiêu của doanh nghiệp.

Bố trí mặt bằng sản xuất có ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất và chi phí của quá trình sản xuất, và vì vậy, việc thiết kế một bố trí mặt bằng hiệu quả là quan trọng để đảm bảo sự thành công của doanh nghiệp.

Các phương pháp bố trí mặt bằng sản xuất

Tùy theo từng lĩnh vực mà việc bố trí mặt bằng sản xuất cũng có sự khác nhau. Tùy theo lĩnh vực ngành nghề mà bạn sẽ có một số cách thức bố trí mặt bằng sao cho hợp lý.

1. Bố trí mặt bằng theo sản phẩm: Đây là dạng bố trí hoạt động theo một dòng liên tục. Những công việc cần thực hiện để hoàn thành một nhiệm vụ sẽ được xắp xếp cùng nhau. Dòng di chuyển của sản phẩm có thể theo một đường thẳng, đường gấp khúc, có dạng chữ U, chữ L, W, M hay xương cá.

Đây là hình thức bố trí mặt bằng khá hợp lý cho dạng dây chuyền sản xuất theo sản phẩm. Máy móc thường hoạt động theo dạng tự động hóa và nhân viên có thể phụ trách 2 hay nhiều máy một lúc. Vật tư thì có thể di chuyển theo băng tải hoặc dây chuyền. Đây là một hình thức bố trí khá phù hợp với sản xuất hàng loạt và liên tục. Khối lượng sản phẩm lớn cũng như những công việc mang tinh chất ổn định và lặp
lại.

2. Bố trí mặt bằng theo quá trình: Bố trí theo quá trình có tên gọi khác là bố trí heo chức năng hoặc theo công nghệ. Đây là dạng bố trí thường thấy ở các siêu thị và văn phòng ở ngân hàng hay bệnh viện. Sản phẩm chế tạo sẽ di chuyển từ bộ phận này sang bộ phận khác theo trình tự các công đoạn.

Loại bố trí này cần thiết có một địa điểm mặt bằng rộng vì khối lượng nguyên vật liệu khá nhiều. Mặt bằng này theo quá trình có nhiều mẫu mã đa dạng với đơn hàng thường thay đổi. Chính việc này sẽ đòi hỏi lực lượng lao động lành nghề và cần nhiều lệnh sản xuất.

3. Bố trí mặt bằng theo vị trí cố định: Đây là dạng bố trí theo việc mang máy móc thiết bị đến để thực hiện công việc tại chỗ. Với hình thức này phù hợp với các sản phẩm dây chuyền lớn cồng kềnh và khó di chuyển linh động. Một số ngành phù hợp có thể kể đến là sản xuất xây lắp công trình, sản xuất máy bay hoặc đóng tàu vv.

4. Bố trí mặt bằng theo nhóm: Đây là dạng bố trí mặt bằng theo sự kết hợp của bố trí theo sản phẩm và bố trí theo quá trình sản xuất. Đây là việc sắp xếp máy móc, thiết bị tập trung để sản xuất một sản phẩm hay nhóm sản phẩm có đặc tính tương tự nhau.

Một dạng bố trí hỗn hợp khá phổ biến là bố trí mặt bằng sản xuất dạng tế bào, theo đó thiết bị và các tổ làm việc được sắp xếp thành nhiều “cell” nhỏ (ô hay ngăn làm việc của công nhân) nối kết liền nhau để các công đoạn hay tất cả các công đoạn của một quy trình sản xuất có khả năng diễn ra trong một hay nhiều “ô” liên tục.

Tổng quan mẫu nhà máy sản xuất tiêu chuẩn
Tổng quan mẫu nhà máy sản xuất tiêu chuẩn

Nguyên tắc bố trí mặt bằng sản xuất

Nguyên tắc bố trí mặt bằng sản xuất là tập hợp các quy tắc và tiêu chí hướng dẫn quá trình tổ chức không gian sản xuất và tài nguyên trong một doanh nghiệp. Dưới đây là một số nguyên tắc quan trọng:

1. Tuân thủ quy trình công nghệ sản xuất

Các phần của quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm được xếp theo trình tự; nếu một phần của sản phẩm đi qua trước, thì nên đặt gần kho nguyên liệu. Phần cuối cùng mà sản phẩm đi qua nên được đặt gần kho thành phẩm để giảm thời gian và khoảng cách di chuyển. Hai phần có liên quan trực tiếp đến sản phẩm nên được sắp xếp cận kề nhau.

Để thuận tiện cho việc vận chuyển, kho nguyên liệu và kho thành phẩm thường được đặt gần đường giao thông chính bên ngoài doanh nghiệp.

2. Đảm bảo khả năng mở rộng sản xuất

Quy luật phát triển thường dẫn đến sự tăng sản lượng sản xuất hoặc đa dạng hóa các sản phẩm bằng cách thêm vào quy trình sản xuất những sản phẩm mới. Doanh nghiệp, sau một khoảng thời gian hoạt động, thường có nhu cầu mở rộng mặt bằng sản xuất.

Vì vậy, ngay từ khi chọn địa điểm, bố trí mặt bằng sản xuất phải dự kiến rằng có khả năng mở rộng trong tương lai.

3. Đảm bảo an toàn cho hoạt động sản xuất và người lao động

Khi triển khai bố trí mặt bằng, cần xem xét các yếu tố liên quan đến an toàn lao động, máy móc thiết bị, đảm bảo chất lượng sản phẩm và tạo một môi trường làm việc thuận lợi cho nhân viên. Tất cả các quy định về chống ồn, bụi, rung, nhiệt độ, và an toàn chống cháy nổ phải được tuân thủ.

Trong quá trình thiết kế mặt bằng, cần đảm bảo khả năng thông gió và chiếu sáng tự nhiên. Các khu vực sinh ra bụi, khói, hơi độc hại, tia X có hại phải được đặt vào các khu vực riêng biệt và không nên gần khu vực có dân cư.

Kho chứa vật liệu dễ cháy và nổ cần phải được đặt xa khu vực sản xuất và phải được trang bị các thiết bị an toàn chữa cháy và chống nổ. Những thiết bị gây rung động lớn có thể ảnh hưởng đến các thiết bị khác không nên đặt gần các thiết bị có giá trị lớn.

4. Tận dụng hợp lí không gian & diện tích mặt bằng

Tận dụng tối đa diện tích mặt bằng hiện có sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí thuê mặt bằng. Điều này không chỉ áp dụng cho diện tích sản xuất mà còn áp dụng cho diện tích kho hàng.

Việc tận dụng tối đa diện tích không chỉ bao gồm diện tích mặt sàn tính theo mét vuông mà còn xem xét không gian hiện có. Trong nhiều nhà máy, họ hiện đang sử dụng các giá đỡ cao để tận dụng diện tích mặt bằng.

5. Đảm bảo tính linh hoạt của hệ thống

Bố trí mặt bằng phải được đánh giá dựa trên khả năng thay đổi với chi phí thấp nhất và không gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất – kinh doanh. Tránh hoặc giảm thiểu trường hợp dòng chuyển động nguyên vật liệu di chuyển ngược chiều.

Vận chuyển ngược chiều không chỉ làm tăng cự li vận chuyển mà còn tạo ra tình trạng ùn tắc, ảnh hưởng đến hoạt động của quá trình sản xuất – kinh doanh.

(Tài liệu tham khảo: Quản trị tác nghiệp; Trung tâm đào tạo từ xa; ĐH Kinh tế Quốc dân)

Theo vietnambiz.vn

Mẫu bố trí mặt bằng sản xuất nha đam
Mẫu bố trí mặt bằng sản xuất nha đam

Bố trí mặt bằng sản xuất là một công việc hết sức quan trọng và được nhiều doanh nghiệp chú trọng trong việc xây dựng, vận hành, cải tiến trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Trên đây là những nội dung cơ bản về plant layout hay còn gọi là bố trí mặt bằng sản xuất, hy vọng những kiến thức mà Máy Móc Thực Phẩm Hutech chia sẻ sẽ hữu ích với các đọc giả. Nếu Quý Anh/Chị có bất cứ thắc mắc gì có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được hỗ trợ và giải đáp kịp thời nhất!

CÔNG TY TNHH CÔNG NGHỆ THIẾT BỊ THỰC PHẨM HUTECH

  • Địa chỉ: 159 Đường số 20, Phường 5, Quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
  • Hotline: 0832387272
  • Email: sales1@hutechs.vn
  • Website: hutechs.vn – Maymocthucpham.vn

Một số sản phẩm của chúng tôi!

Bài viết liên quan